OÇERKLƏR

ÖMRÜN ANLARINDA CÜCƏRƏN KƏLAMLAR

Kəndimiz dünyanın ovcunda qərar tutub. Zirvəsi göylərə dirənən dağların, qayaların əhatəsində olan kiçik bir düzənlikdə. Mənə elə gəlir ki, tanrı bu çala-çuxur düzənliyi də elə bəndələrinin məs­kun­laşması üçün yaradıb ki, kəndlə dağlar, qayalar bir-birinə həyan olsun.

Bütün cansız və canlı varlıqlar kimi bura­dakı quş­qon­maz qayaların da bir-birinə bənzəməyən rəngi və adı var. Qızıl qaya, Ağ qaya, Qara qaya, Çopur qa-ya, Gəlin qayası, Ballı qaya... Kəndimizə bitişik olan kol basmış dərənin boğazında dikələn bir qaya da var. Ona Damcı qaya deyilir. Ətəyindən damcı-damcı sü­zü­lən büllur kimi dupduru suyun havayı yerə axıb get­mə­məsi üçün insan əli yüz il, min il, bəlkə də çox, bəlkə də az bundan əvvəl çömçə qədər su tutumu olan bir çala düzəldib. Bircə-bircə, aramla düşən o dam­cı­lar iki-üç günə o çömçəni doldura-dol­dur­maya. Sərt qa­­yadan nə zillətlə axıb gələn saf, sərin, dupduru su.

Bəzən zavallı bir məxluq taleyindən  giley-güzar eləyir ki, çörəyim daşdan çıxır. Tay bilmir ki, o çörək halal çörəkdir. O çörək kimi bəzən suyumuz da daşdan çıxır. Damcı-damcı, gilə-gilə, ancaq saf, sərin, dupdu­ru. Təvazökarlıqdan uzaq düşsəm də, özümdə cəsa­rət tapıb deyərdim ki, ərsəyə çatdırdığım əsərlərim də o damcılar kimi gilə-gilə daşdan çıxıb və ədəbiyyat üm­ma­nını əsla bulan­dır­mayıb. Azacıq da olsa duruldub.

* * *

Atam İldırımın kimliyini sorsalar, kəndimizin həndəvərindəki uca-uca dağları, yalçın qayaları göstə­rər­dim. Deyərdim odur mənim rəncbər atam. Atamın uca­dan uca olan o dağ, qaya heykəlləri öz dəmir kə­rən­­­tisi, külüngü, düsəri, beli, orağı ilə cilalanıb, ucal­dı­lıb. Özü də təbiətin əli ilə. Çünki atam torpağın övladı idi. Torpaqlaşandan sonra da təbiət onu zinət­lən­dirən kişinin haqq-sayını yerdə qoymayıb, heykəlləşdirib.

* * *

Var-dövləti dərrakəsindən artıq olanların axır-aqi­bəti faciədir.

* * *

Vəzifə sadəliyin, səmimiyyətin qənimidir; ünsiyyət tellərini günbəgün çürüdür.

* * *

Ahıllaşdıqca gözümün nurunda, sifətimin qırış­la­­rında, barmaqlarımın qabarında, gecələrimin yuxu­suz­l­uğunda, saçlarımın bəyazlığında cücərən güllərin ra­yihəsi anbaan yox olur.

* * *

Hədsiz var-dövlət insanlıq kəndirinin üzərində ad­dım­layanların müvazinətini pozur.

* * *

Gərəksizləşdikcə gur səslə «can!» deyənlərim ço­xa­lır, candan yananlarım azalır.

* * *

Mənəvi dünyam valideynlərimin çiynində bər­qə­rardı. Onlar yoxlaşandan sonra həyat mənə sönük gö­rünür.

* * *

Həbsxana zillətindən betər cəzalar var. Ən ağırı ana­sızlıqdır. Mən belə bir cəzanı çəkmişəm.

* * *

Çəkdim cəfasını cəfasını çəkdiklərimdən,

Gördüm səfasını cəfasını çəkmədiklərimdən.

* * *

Hər bir adamın təbibi onun dərrakəsidir.

* * *

Səksəni haqlamışam. Ahıllığın əzab adlı bulanıq dəryasında üzürəm. Hələ də əl-qolum heydən düş­mə-yib. Bu təlatümlü dənizdə əbədiyyətə qovuşana qədər üzməliyəm. Çarə nədir?!

* * *

Ömrümün ahıllıq yoxuşunu qalxdıqca taqətim tükənir, qəm yüküm ağırlaşır, kədərim artır, sevincim qeybə çəkilir. Ancaq dayanmadan gedirəm. Qocalığın dözümünə bax e...

* * *

Əl tutanda xeyli-xeyli yüngülləşirəm. Əlimdən tu­tanda arzumca olmayan minnət yüküm ağırlaşır və qəl­bimin həssaslığında əzaba çevrilir.

* * *

«Kişi gərək minnətli çörək yeməsin» kəlamını dərk etdikcə üzülürəm.

* * *

«Ağacı içindən qurd yeyər» deyiblər. Nəsildə, nə­ca­bətdə peyda olan qurd qəvi düşməndən betərdir.

* * *

İnsan üçün ən müqəddəs olan vicdan qanunudur. Yalnız o qanunla gedənlər Tanrıya yaxınlaşırlar.

* * *

Bəzən yazı masamdan uzaq düşürəm. Bir ay, beş ay... Masam mənə baxır, mən də ona. Küskün, qəm­gin, nisgilli. Bizi qovuşduran qüvvənin rəhmini gözlə­yirəm. O qüvvəni hiss etməsəm, masama səmtiyə bil­mi­rəm. Yaxınlaşsam nə fayda?!

Gözəgörünməz qüvvə axır ki, dadıma yetir. Məni qələm-kağızla ünsiyyətə sövq edir. Onda sevinirəm, ra­hat nəfəs alıram. Gözümə işıq, qoluma qüvvət, dizi­mə taqət, qəlbimə təpər gəlir. Düşünürəm ki, ya­şamağa dəyər.

* * *

Savadsız istedadlının yazıb-yaratdığı, savadlı iste­dad­sızınkından qat-qat qiymətlidir.

* * *

Həyatdan gələn ədəbiyyat kitablardan törəyən ədə­biyyatdan mənalı və məzmunludur.

* * *

Sahibinə hörmət, nüfuz gətirməyən ağıl və savad qara qəpiyə dəyməz.

* * *

Vəzifəyə yüksəlmək, vəzifədən enmək, külli var-döv­lət sahibi olmaq, kasıb düşmək insanı səmimi­lik­dən uzaqlaşdırır.

* * *

Savadın da, istedadın da sükançısı ağıl, kamal ol­malıdır.

* * *

Ədəbiyyatın atası istedad, anası əzab-əziyyət, ma­maçası zəhmət, bəzəyi sadəlik, eybi təkəbbürdür.

* * *

Əsl kişilik ailə üzərində «hakimiyyətini» təmin et­diyi təqdirdə təsdiqini tapa bilər.

* * *

Hörmətimi əziz tutanların qarşısında kiçilirəm, güc­süzləşirəm, aciz oluram.

* * *

Özümü ünsiyyətdə olub, yaxınlıq etdiklərimdən aşağı tutmağı xoşlayıram. Onda dərrakəlilərin gö­zün­­də ucalıram, dayazlar isə özlərini yuxarıda gö­rür­lər. Həmin məqamda birincilərə qarşı rəğbətim artır, ikin­cilər üçün əlçatmaz oluram.

* * *

Naqis qadınları ən çox namus-qeyrətdən dəm vu­ran ərləri mədh edir.

* * *

Əməyimin qiymətini təltifatlarda yox, qələmdən süzülüb kağızlarda sətirlənən mürəkkəbin rəngində ax­ta­rıram.

* * *

Evlənmək asandır, ər olmaq çətin.

* * *

Yalan, riya insana müvəqqəti uğur, şan-şöhrət gə­tirə bilər. Lakin onu əbədi olaraq qəlblərdə nifrət hə­də­finə çevirər.

* * *

Cavanlıqda yaxınlıq edib təmasda olduqlarımı gö­rür­düm. Ahıllığımda isə duyuram. Duyduqlarım mənə ahıl­lığımdan betər əzab verir.

* * *

Mənəvi zənginlik insanlığı zinətləndirir, maddi zən­ginlik isə eybəcərləşdirir.

* * *

Yaltaqlıq əxlaqsızlığın eybəcər formasıdır.

* * *

Vəzifəyə yüksəlməyin yolunda ən böyük əngəl, hər cür alçaqlığı özünə rəva bilməyənlərdir.

* * *

Bütün eybəcərliklər qeyrətsizlikdən yaranır.

* * *

Ahıllığın ən böyük dərdlərindən biri sənə möhtac olanlara möhtac olmaqdır.

* * *

Kin və şübhə insanı içəridən çürüdür.

* * *

Yazımın çətinlikləri məni həyatda görüb-duydu­ğum eybəcərliklərin əzabından xilas edir.

* * *

Ey dar günümün dayağı bildiyim bəndə, nəza­kət­siz davranışlarından bezdim, sarsıldım. Lakin məm­nun oldum. Qəlbimdə sizə qarşı minnətdarlıq hissləri baş qaldırdı. Ona görə də həyatıma nifrət etdim. Və belə bir mühitdə yaşamaq həvəsim azaldı. Ölüm qorxu yox, arzuma çevrildi.

* * *

Vicdan insanı xalisliyin qanunudur.

* * *

Yazıçı az yaşasa da, çox ömür sürür.

* * *

İstedadsızları ən çox istedadsızlar mədh edib göy­lərə qaldırır.

* * *

Əlimə qələm alanda evimdəki radionu, televizoru nə görür, nə eşidirəm. Doğmalarımı belə unudur, ko­ma­mı tərk edirəm. Əzablı bir aləmə düşürəm. Yazıçıya ölməz­liyi bəxş edən ömrün həmin anlarıdır.

* * *

Qaradan qaş olmaz, özgədən qardaş.

* * *

Qardaş qardaşın sağlığını istəyər, özündən yaxşı ol­masını yox.

* * *

Sağlam can, uzun ömür üçün xoş əhval-ruhiyyəni  əvəz edən və edəcək dərman yoxdur.

* * *

Valideyn üçün ən böyük dərd, əzizləyib ərsə yetir­diyi balasının sonradan onun başına bəla olmasıdır.