FELYETONLAR
PROKURORUN QƏRARI
Salam, əziz dost!
- Vay, əleyküməssalam! Əşi, səni görməyən günlərim olmasın, - deyib rayon prokuroru Məhərrəmzadə ilə həmin rayondakı Həsənəli kənd orta məktəbinin direktoru Alimov uzun müddət bir-birindən ayrı düşmüş iki dosta məxsus səmimiyyətlə görüşdülər.
Məhərrəmzadə ona əyləşmək üçün yer göstərdi. Alimov ağır bədənini yumşaq divanın üstünə sərərək:
- Sən özün yaxşı bilirsən ki, mən bir az ağırtəhər adamam, - dedi. - Zəhmətli işlə bir o qədər də aram yoxdur. Nə bilim, təlimin keyfiyyətini yüksəlt, tərbiyə işlərinə fikir ver, pedaqoji kollektivdə iş apar və sair… Düzü, bu cür cəncəl-məncəl işlərdən o qədər də xoşum gəlməz. Mənimki odur ki, dərsimi deyim, jurnalı yazım, ayın başında da cədvələ qol çəkib pulumu alım, vəssalam. Ancaq bizim məktəbin müəlliməsi Zübeydə Zərgərli məni işləməyə qoymur. Bir toyda deyir "Alimov yaxşı işləmir", bir vayda. Pedsovet olur - tənqid edir, iclas olur - qabırğama döşəyir. Bilmirəm başıma nə çarə qılım.
Alimov kinayə ilə fısıldayıb dərindən nəfəs aldı.
Prokuror beş barmağını geniş açıb, o tərəf-bu tərəfə bulaya-bulaya:
- Ay-hay… Mən də deyirəm bu nə böyük məsələdir. Sənin axtardığın o çarə lələşin Məhərrəmzadənin əlində, - dedi.
Alimovun kefi duruldu. Məhərrəmzadə vəcdə gələrək əlini müsahibin çiyninə qoydu:
- Adə, müəllimi ilişdirməyə nə var ki! - dedi. - O da mənə bazarkom, dükançı, anbardar, xəzinədar, möhtəkir-zad deyil ki?!
Məhərrəmzadə Alimovdan bircə onu soruşdu:
- Zübeydə Zərgərlinin dayısı-zadı yoxdur ki?
Alimovun qaşları düyünləndi. O, əlini sifətinə çəkərək, mollasayağı dodağının altında pıçıldadı və:
- Bircə dayısı var idi, o da bu günlərdə rəhmətə gedib, yeddisini veriblər, ancaq hələ qırxı çıxmayıb.
Hər ikisi bir ağızdan:
- Allah rəhmət eləsin!
Prokuror Alimova gülərək:
- Yoldaş direktor, - dedi. - Mən o dayını demirəm. Bilmək istəyirəm, görüm, müəllimənin yuxarılarda adamı, arxası var, ya yox?!
- Xeyr, xeyr, yoldaş Məhərrəmzadə, elə sən deyən, sayılan, sözü ötən adamı yoxdur. Bir qoca nənəsidi, bir də özü.
- Onda get, arxayın ol!
…Aradan bir neçə gün keçmişdi. Prokuror barmağını zəngin düyməsinə qoydu. Koridordakı zəng səslənən kimi katibə kəklik çolpası kimi səkə-səkə içəri daxil oldu. Məhərrəmzadə özünü cəmləşdirib vədinə əməl edən adamlara məxsus bir sevinclə katibəyə:
- Əyləş, yaz, - dedi. - Yaz ki, rayon prokurorluğuna daxil olan material ətrafında geniş, hərtərəfli yoxlama aparıb belə müəyyən etdim: "Zübeydə Zərgərli heç bir məktəb qurtarmayıb…"
Katibə yazısına fasilə verərək:
- Yoldaş prokuror, Zübeydə müəllimə ilə bir kəndliyik, həm də qonşuyuq. Axı o, məktəb qurtarıbdır, - dedi.
- Ay qız, sənə dəxli yoxdur, nə deyirlər, onu da yaz. Yaz ki, onun heç bir təhsil sənədi yoxdur və müəllimlər sırasına saxtakarlıqla daxil olmuşdur.
- Yoldaş Məhərrəmzadə, insafın olsun, o, gənc müəllimədir, özünün də ali təhsili var.
Katibənin bu sözləri prokuroru lap hövsələdən çıxartdı:
- Ay qız, əlimizdə daşdan keçən sübut var. Dövlət arxivi bizim sorğumuza cavab olaraq rəsmi qaydada yazır ki, Zübeydə Zərgərlinin texnikum qurtarmasına dair bizdə heç bir sənəd yoxdur. İndi başa düşdün?! - deyib prokuror əlavə etdi: - Yaz ki, Zübeydə Zərgərlinin əməllərində cinayətkarlıq var. O, ağır cəzaya məhkum edilməlidir…
Katibə başını yuxarı qaldıraraq:
- Yoldaş Məhərrəmzadə, - dedi. - Zübeydə Zərgərli Qazax Pedaqoji Texnikumunu bitirib. Siz isə Naxçıvan arxivinə bu barədə məktubla müraciət etmisiniz. Əgər Qazax rayonunun arxivinə müraciət etsəydiniz, Zübeydənin pedaqoji texnikum bitirdiyi təsdiq olardı.
Prokuror dişini qıcayıb, ayağını bərkdən yerə vurdu və:
- Suss! - dedi.
Katibə bu dəfə nə demək istəyirdisə, prokuror yumruğunu stola çırpıb əsəbi halda ayağa durdu.
- Ağa deyir sür dərəyə, sən də sür. Mən dedim, qurtardı!
Katibənin sözü ağzında qaldı. Prokuror bu dəfə səsini bir az ucaldaraq:
- Yaz! Yaz ki, qərar verdim: Zübeydə Zərgərli saxtakarlıqla pedaqoji sistemə daxil olduğundan müəllimlikdən azad edilsin və qərarın surəti icra üçün rayon xalq maarif şöbəsinə göndərilsin. İmza: rayon prokuroru, birinci dərəcəli hüquqşünas Məhərrəmzadə.
…Yay məzuniyyətinin son günləri idi. Zübeydə müəlliməni maarif şöbəsinə çağırdılar.
Zübeydə Zərgərli maarif şöbəsinə gələndə onu şöbənin katibəsi qarşıladı. Katibə ona bağlı bir zərf verdi. Zübeydə müəllimə zərfi açıb məktubdakı bu sözləri oxudu:
Həsənli kənd məktəbinin müəlliməsi Zübeydə Zərgərli yoldaşa: rayon prokurorluğunun filan tarixli qərarı ilə siz sentyabrın birindən etibarən müəllimlikdən azad edilirsiniz.
İmza:
Rayon xalq maarif şöbəsinin müdiri.
Zübeydə gözlərinə inanmadı, katibə yanıqlı halda dedi:
- Bəli, prokurorun qərarı ilə siz müəllimlikdən azadsınız.
Zübeydə maarif şöbəsi müdirinin yanına getdi.
- Yoldaş müdir, hansı təqsirimə görə?.. Mənim günahım nədir? - deyib hönkürdü. - Bu, ədalətsizlikdir!
Müdir etinasızlıqla:
- Biz əzrayılla çilingağac oynaya bilmərik. Əlimizdə əsas var, prokuror qərar verib, vəssalam…
Zübeydə müəllimə rayon partiya komitəsinə müraciət etdi. Oradan cavab aldı ki, müəllimlərin işə təyin olunması və çıxarılması ilə Maarif Nazirliyi məşğul olur. Oraya müraciət etmək lazımdır.
Zübeydə Zərgərli respublika idarələrinin qapılarını döyməli oldu. Danışıq böyüdü…
***
Prokuror məzuniyyət vaxtının yaxınlaşması ilə əlaqədar olaraq idarə işlərini qaydaya salırdı. Katibə özünü təngnəfəs onun yanına saldı:
- Mən deyən oldu, olmadı? Dedim, yoldaş Məhərrəmzadə, bu məsələdən vaz keç, dedin, keçə bilmərəm. Dedim, a kişi, şər iş ayaq tutar, ancaq yeriməz. Dedin, yox, yeridəcəyəm. İndi get, cavab ver!
Məsələ aydın idi. İşin üstü açılmışdı…
Məhərrəmzadə çənəsini iki ovcunun arasına alıb, yazdığı qərarın aqibətini düşünürdü:
- Qərarı geri qaytarıb izini itirərəm. Çox olar, deyərəm ki, heç belə qərar yazmamışam. Müəllimə də o yan-bu yan edər, ixtiyar əlimdədir. Belinə bir böhtançı maddəsi basıb hesabı çürüdərəm…
Prokuror bu sözləri deyib, zəngin düyməsini basdı. Katibə hazır oldu. Məhərrəmzadə əda ilə:
- Yaz! Maarif şöbəsinə! Həsənli orta məktəbinin müəlliməsi Zübeydə Zərgərlinin haqqında daxil olmuş materialı təkrar olaraq ətraflı, hərtərəfli yoxlayıb dəqiqləşdirmək üçün xahiş edirik, onun şəxsi işini və bizim qərarımızı geri qaytarasınız. İmza: Rayon prokuroru, birinci dərəcəli hüquqşünas Məhərrəmzadə…
Birdən prokurorun əyləşdiyi kabinetin qapısı açıldı. Poçtalyon gülə-gülə onun abunə olduğu qəzet və jurnalları verib, tez də geri döndü. Məhərrəmzadə maarif şöbəsinə yazdığı məktuba imza etməmiş, keçib yumşaq divanının üstünə yayxandı. Qəzet-jurnallara ötəri nəzər saldı. Onun baxışları qəzetdəki felyetonda donub qaldı. Burada Zübeydə Zərgərlinin başına gətirilənlər olduğu kimi qələmə alınmışdı… Həmin felyetona iri, qara hərflərlə belə bir başlıq qoyulmuşdu: Prokurorun qərarı.
1955-ci il
|
